Η αβιταμίνωση είναι η νοσηρή κατάσταση του ανθρώπινου οργανισμού, που προέρχεται από την έλλειψη μιας ή περισσότερων βιταμινών. Οπως είναι γνωστό, η ανακάλυψη των βιταμινών επέτρεψε στην ιατρική να ερμηνεύσει τα αίτια πολλών ασθενειών, που μέχρι τότε ήταν άγνωστα
Κάθε βιταμίνη χαρακτηρίζεται με γράμμα του λατινικού αλφάβητου (A, B, C, D κτλ.) και η έλλειψή της προκαλεί ανάλογες αρρώστιες.
Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη βιταμίνης A προκαλεί παθολογικά συμπτώματα στα μάτια, στο δέρμα, στο πεπτικό, στο αναπνευστικό, στο απεκκριτικό και στο ενδοκρινικό σύστημα και γενικά επιβραδύνει την αύξηση και συντελεί στη γενική αδυναμία του σώματος
Η βιταμίνη B έχει πολλές υποδιαιρέσεις. Η έλλειψη της B1 που λέγεται και ανευρίνη ή θειαμίνη, προκαλεί τη γνωστή ασθένεια μπέρι – μπέρι και την τοξική πολυνευρίτιδα. Η έλλειψη της B2, που λέγεται και ριβοφλαβίνη ή λακτοφλαβίνη, προκαλεί ορισμένα από τα συμπτώματα της πελάγρας, και κυρίως βλάβες των βλεννογόνων του στόματος, της γλώσσας και των ματιών. Η έλλειψη της B6 προκαλεί πολλά προβλήματα στη λειτουργία του μυϊκού συστήματος, ενώ η έλλειψη της B12, που λέγεται και κυανοκοβαλαμίνη, προκαλεί αναιμία, γι’ αυτό είναι πολύ σπουδαία για τον οργανισμό μας.
Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη C, που λέγεται και ασκορβικό οξύ, προκαλεί τη γνωστή ασθένεια σκορβούτο και κάνει εύθραυστα τα τριχοειδή αγγεία.
Η έλλειψη της βιταμίνης D προκαλεί ραχιτισμό και μαλάκυνση των οστών.
Η έλλειψη της βιταμίνης E, που λέγεται και τοκοφερόλη προκαλεί ανωμαλίες στα έμβρυα και τον τοκετό και αλλοιώνει την καρδιά και τις απολήξεις των κινητήριων νεύρων.
Η έλλειψη της βιταμίνης K μειώνει την πηκτικότητα του αίματος, με αποτέλεσμα να προκαλούνται αιμορραγίες στο πεπτικό και το ουρογεννητικό σύστημα, στο δέρμα, στον υποδερμικό ιστό, στον εγκέφαλο κ.α.
Τέλος, η έλλειψη της βιταμίνης PP, που λέγεται και νικοτιναμίδη ή νικοτινικό οξύ, προκαλεί τα κύρια συμπτώματα της πελάγρας, όπως βλάβες στο νευρικό και στο πεπτικό σύστημα, στο δέρμα κ.α.
Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν οι αβιταμινώσεις και κυρίως αυτές της βιταμίνης B, είναι σοβαρής μορφής ή παραταθούν για μεγάλο διάστημα, τότε προκαλούν και ψυχικές διαταραχές.
Αβιταμινώσεις παρουσιάζονται και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει έλλειψη βιταμινών, αλλά είναι αλλοιωμένοι οι πεπτικοί σωλήνες και τα πεπτικά όργανα, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζουν τη χρησιμοποίηση βιταμινών.
Σήμερα, οι αβιταμινώσεις είναι σπάνιες και παρατηρούνται μόνο σε μέρη όπου γίνονται πόλεμοι ή μαστίζονται από διάφορες θεομηνίες. Παλιότερα, όμως και κυρίως στη διάρκεια των δύο Παγκόσμιων Πολέμων, παρατηρήθηκαν αβιταμινώσεις σε μεγάλη κλίμακα, εξαιτίας της πείνας και των περιορισμών στην κατανάλωση τροφίμων.
Οι αβιταμινώσεις θεραπεύονται με φάρμακα που περιέχουν τη βιταμίνη που λείπει, καθώς και με ειδική δίαιτα με βιταμινούχες τροφές, ανάλογα με την περίπτωση.