Επίσημο γεύμα λέμε το βραδινό φαγητό, δηλ. το δείπνο. Το δείπνο θεωρείται πιο επίσημο από το μεσημβρινό φαγητό, που λέγεται πρόγευμα, αλλά στον τόπο μας το λέμε συνήθως γεύμα. Πολλές φορές παρατίθεται και σουπέ κατά τα μεσάνυχτα. Οταν λοιπόν έχετε καλεσμένους για επίσημο γεύμα, θα στρώσετε το τραπέζι σας σύμφωνα με τις οδηγίες της εθιμοτυπίας που είναι οι ακόλουθες:
Πριν τοποθετήσετε το τραπεζομάντιλο, πρέπει να στρώσετε στο τραπέζι ένα φανελένιο ή τσόχινο ύφασμα για να προστατεύει τη γυαλάδα του και να μην ακούγεται ο κρότος των μαχαιριών και λοιπών σκευών κατά το σερβίρισμα. Κατόπιν θα απλώσετε το τραπεζομάντιλο, που πρέπει να είναι μονόχρωμο, καλοσιδερωμένο με λίγες τσακίσεις και θα προσέξετε να απέχουν οι τέσσερις γωνίες εξ ίσου από το δάπεδο. Το τραπεζομάντιλο πρέπει να κρέμεται τουλάχιστον 30 εκατοστά. Αν έχετε καλεσμένους για το μεσημέρι, μπορείτε να στρώσετε το τραπέζι σας με ατομικά πετσετάκια τετράγωνα, ορθογώνια ή στρογγυλά και επάνω σ’ αυτά να τοποθετήσετε το πιάτο, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα και γενικά τα σκεύη τα οποία θα χρησιμοποιηθούν από ένα άτομο. Τότε, θα τοποθετήσετε και ένα μεγαλύτερο στο κέντρο του τραπεζιού. Για βραδινό όμως γεύμα (δείπνο) πρέπει απαραίτητα να χρησιμοποιήσετε ολόκληρο τραπεζομάντιλο, γιατί ανταποκρίνεται περισσότερο στις παραδόσεις της Ελληνικής οικογένειας και δίνει περισσότερη αρχοντιά και πλούσια εμφάνιση στο τραπέζι.
Τα άνθη τοποθετούνται έτσι, ώστε να μην εμποδίζουν τους συνδαιτυμόνες να βλέπονται μεταξύ τους. Γι’ αυτό, πρέπει να χρησιμοποιείτε χαμηλά βάζα ή ένα μεγάλο στο κέντρο ή 2 – 3 μικρότερα, τοποθετημένα σε διάφορα μέρη του τραπεζιού. Μπορείτε όμως να τοποθετήσετε τα άνθη σας απ’ ευθείας επάνω στο τραπεζομάντιλο και να σχηματίσετε διάφορα σχέδια. Π.χ μια γιρλάντα στο κέντρο ή γύρω – γύρω στο τραπέζι ή να τοποθετήσετε από ένα ωραίο λουλούδι (καμέλια, τριαντάφυλλο, γαρίφαλο) μπροστά σε κάθε σερβίτσιο. Η οικοδέσποινα πρέπει να επιστρατεύσει τη φαντασία της και το γούστο της, για να στολίσει με χάρη και αρμονία το τραπέζι της. Συμπληρώστε τη διακόσμηση του τραπεζιού σας με ωραία κηροπήγια και χρωματιστά κεριά, ασημικά ή κρύσταλλα με φρούτα. Ανάμεσα στα φρούτα, μπορείτε να βάλετε φύλλα και άνθη. Πρέπει όμως να αποφεύγετε το πολύ φορτωμένο τραπέζι. Κατόπιν θα τοποθετήσετε τα πιάτα, που πρέπει να απέχουν 2 – 3 εκατοστά από την άκρη του τραπεζιού και να έχουν μεταξύ τους μία απόσταση τουλάχιστον 70 εκατοστών. Πολλές φορές, αν η οικογένεια διαθέτει ανάλογο σερβίτσιο, τοποθετούνται ειδικά ρηχά πιάτα από ωραία πορσελάνη, λίγο πιο μεγάλα από τα συνηθισμένα, που μένουν καθ’ όλη τη διάρκεια του γεύματος μπροστά στους συνδαιτυμόνες. Επάνω σ’ αυτά τα πιάτα, τοποθετούνται τα διάφορα πιάτα με τα φαγητά.
Δεξιά του πιάτου, θα τοποθετήσετε το μαχαίρι, με το κοφτερό μέρος προς το πιάτο, και αριστερά το πιρούνι. Το κουτάλι θα το τοποθετήσετε στο επάνω μέρος του πιάτου με το κοίλο μέρος προς τα κάτω και τη λαβή προς τα δεξιά ή δεξιά του πιάτου, μετά το μαχαίρι, και με το κοίλο μέρος προς τα επάνω.
Τα ποτήρια τοποθετούνται στο επάνω μέρος του πιάτου, λίγο δεξιά. Πρώτο τοποθετείται το ποτήρι του νερό και δεμιά του το ποτήρι του κρασιού, ούζου, σαμπάνιας κλπ. Αν σκέπτεστε να σερβίρετε 2 – 3 είδη κρασιών, θα τοποθετήσετε και τα ανάλογα ποτήρια. Σ’ ένα επίσημο γεύμα χρησιμοποιούνται πολλά μαχαιροπίρουνα. Θα τα τοποθετήσετε το ένα κοντά στο άλλο και θα αρχίσετε να τρώτε από εκείνο που βρίσκεται στο έξω μέρος του πιάτου. Δεν επιτρέπεται να τοποθετείτε από την αρχή περισσότερα από τρία μαχαιροπίρουνα. Αν χρειαστούν περισσότερα, θα τα τοποθετήσετε πριν σερβίρετε το ανάλογο φαγητό.
Η πετσέτα τοποθετείται αριστερά, μετά το πιρούνι, διπλωμένη τετράγωνη, τρίγωνη ή σε ορθογώνιο σχήμα. Μπορεί να τοποθετηθεί και μέσα στο πιάτο. Αλλοτε συνήθιζαν να τοποθετούν τις πετσέτες μέσα στα ποτήρια ή στα πιάτα, τσακισμένες έτσι, ώστε να παρουσιάζουν διάφορα εντυπωσιακά σχήματα (βεντάλιας, χωνιού), σήμερα όμως, έχει καταργηθεί ο τρόπος αυτός στα επίσημα οικογενειακά γεύματα και χρησιμοποιείται μόνον σε μερικά εστιατόρια. Επάνω στην πετσέτα, μπορείτε να βάλετε το ψωμί (ένα λεπτό φετάκι ή καλύτερα ένα ολόκληρο ψωμάκι), προτιμότερο όμως είναι, το ψωμί να τοποθετείται μέσα σε μικρό πιατάκι, άνω αριστερά του κυρίως πιάτου. Στο τραπέζι πρέπει να βάλετε αρκετές αλατιέρες. Αν είναι ανοικτές, θα τις συνοδεύετε με μικρά ειδικά κουταλάκια για το αλάτι, τα οποία θα τοποθετήσετε ή επάνω στην αλατιέρα ή δίπλα της επάνω στο τραπεζομάντιλο. Αν χρησιμοποιήσετε κλειστές, να προτιμήσετε τις πολύ μικρές και να βάλετε δύο για κάθε άτομο. Ολα τα αντικείμενα ου θα τοποθετηθούν στο τραπέζι (πιάτα, μαχαιροπίρουνα, κλπ.) πρέπει να είναι ομοιόμορφα, εκτός από τα ποτήρια, που μπορεί να έχουν διάφορα χρώματα, αλλά την ίδια ποιότητα. Πάντως τα αντικείμενα που θα χρησιμοποιηθούν από το ίδιο άτομο, πρέπει να είναι συγκεντρωμένα γύρω από το πιάτο του. Επάνω στο τραπέζι δεν θα τοποθετήσετε το κανάτι του νερού, το πανέρι με το ψωμί και τις φιάλες με τα κρασιά. Αυτά μαζί με τα πιάτα και τα άλλα σκεύη, που θα χρειαστούν κατά τη διάρκεια του γεύματος, τοποθετούνται σ’ ένα βοηθητικό τραπεζάκι, που πάντοτε πρέπει να υπάρχει στην τραπεζαρία σας.
Το τραπέζι σας το βράδυ πρέπει να φωτίζεται άπλετα ή δε τραπεζαρία σας αν είναι χειμώνας, πρέπει να θερμαίνεται καλά.
Αφού ετοιμάσετε το τραπέζι, θα τοποθετήσετε τα καθίσματα κοντά στο τραπέζι, χωρίς όμως να ακουμπάνε στο τραπεζομάντιλο.
