Αγιος λέγεται κάθε ενάρετος, καθαρός από αμαρτίες κι ευσεβής άνθρωπος, που είναι απόλυτα αφοσιωμένος στο Θεό.
Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, ο πρώτος και μεγαλύτερος Αγιος είναι ο Θεός. Μετά ακολουθούν οι άγγελοι, οι ιερείς, οι προφήτες και οι ευσεβείς άνθρωποι. Αγιος άνθρωπος είναι αυτός που σχετίζεται με τον Θεό κι ύστερα αυτός που σχετίζεται με τους αγγέλους, τους ιερείς και τους προφήτες. Η ίδια ταξινόμηση περιλαμβάνει και τα πράγματα που σχετίζονται με το Θεό και τη λατρεία του, όπως η Αγία Γραφή, η Αγία Τριάδα, η Αγία Τράπεζα, κτλ.
Στην Καινή Διαθήκη Αγιοι ονομάζονται ο Χριστός, το πνεύμα του Θεού και οι χριστιανοί που είναι προορισμένοι να γίνουν Αγιοι. Ακομα, Αγιοι ονομάζονται οι άνθρωποι με ακτινοβόλα πνευματική δράση, με αρετές και με ευσεβή ζωή, καθώς και οι μάρτυρες του χριστιανισμού. Βέβαια, πιο πολύ απ’ όλους τους Αγίους τιμήθηκε και τιμάται η Παναγία, η Θεοτόκος, η Ζωοδόχος, η Ζωοδότρα.
Στην αρχή Αγιοι ονομάζονταν όλοι οι χριστιανοί, γιατί με το βάφτισμα εξαγνίζονταν από τις ειδωλολατρικές αμαρτίες και “καθαρίζονταν” με το αίμα του Χριστού. Στη συνέχεια ανακηρύσσονταν Αγιοι μόνο όσοι είχαν χριστιανική δράση κι ενάρετη ζωή, αλλά στον τόπο όπου μαρτύρησαν ή γεννήθηκαν ή έδρασαν. Με τον καιρό η αξία τους επιβαλλόταν στη συνείδηση της εκκλησίας κι έτσι γίνονταν γενικότερα αποδεχτοί.
Η επίσημη ανακήρυξη Αγίων άρχισε στα νεότερα χρόνια από τις συνόδους της ορθόδοξης εκκλησίας κι από τους πάπες της καθολικής εκκλησίας.
Τον 8ο και τον 9ο σημειώθηκαν ζωηρές αντιδράσεις στην εκκλησία κατά της προσκύνησης των εικόνων των Αγίων (εικονομαχία), με το αιτιολογικό ότι έρχεται σε αντίθεση με τη λατρεία του Θεού. Ομως, η εκκλησία όρισε ότι η προσκύνηση των Αγίων όχι μόνο δεν έρχεται σε αντίθεση με τη λατρεία του Θεού, αλλά είναι και επιβεβλημένη, γιατί με αυτήν τους τιμούμε και δεν τους λατρεύουμε. Δηλαδή αποδίδουμε τιμή στους Αγίους, ενώ μόνο το Θεό λατρεύουμε.
Η τιμή αυτή των Αγίων εκδηλώνεται όχι μόνο με την προσκύνησή τους, αλλά και με την ανέγερση ναών που φέρουν το όνομά τους, με την καθιέρωση ετήσιων γιορτών, με φύλαξη των λειψάνων τους κτλ. Σχετική με την τιμή αυτή είναι και η επίκλησή τους σε ορισμένες περιπτώσεις, επίκληση η οποία εισακούγεται, αφού σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία η σχέση μεταξύ των ζωντανών πιστών και των νεκρών Αγίων συνεχίζεται.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
