Ο Ιστιαίος, ήταν Τύραννος της Μιλήτου στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 5ου π.Χ. αι. Το 514 έλαβε μέρος στην εκστρατεία των Περσών εναντίον των Σκυθών, αλλά ο Δαρείος τον υποπτευόταν και γι’ αυτό τον κράτησε στην αυλή του σαν φίλο και σύμβουλο. Ετσι έμεινε για πολλά χρόνια στην Περσία και παραχώρησε την τυραννία τς Μιλήτυ στο γαμπρό του Αρισταγόρα.
Μια φορά έστειλε μήνυμα στον Αρισταγόρα να προκαλέσει αναταραχές στις Ιωνικές πόλεις, με την ελπίδα ότι θα τον έστελνε ο Δαρείος να επιβάλει την τάξη κι έτσι θα τα κατάφερνε να του ξεφύγει
Πράγματι, το 499 π.Χ. ο Αρισταγόρας ξεσήκωσε τις Ιωνικές πόλεις σε επανάσταση και ο Δαρείος τον έστειλε για να διαπραγματευτεί, αλλά ο αρχηγός του περσικού στρατού τον θεώρησε ύποπτο. Γι’ αυτό ο Ιστιαίος έφυγε κρυφά το βράδυ και πήγε στη Χίο και μετά στη Μίλητο. Αφού προσπάθησε να πάρει την εξουσία της πόλης από τα χέρια του γαμπρού του και δεν τα κατάφερε, ξαναγύρισε στη Χίο και μετά πήγε στη Λέσβο, όπου έφτιαξε ένα μικρό στόλο κι άρχισε να χτυπά τους Πέρσες στα παράλια της Μ. Ασίας. Σε μια μάχη, όμως, πιάστηκε αιχμάλωτος και ο Αρταφέρνης τον αποκεφάλισε κι έστειλε το κεφάλι του στο Δαρείο. Αυτός, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες που του πρόσφερε, διάταξε να τον θάψουν με τιμές
