Παρότι η παιδική ηλικία φαίνεται ως η πιο ξένοιαστη περίοδος της ζωής, δεν είναι εύκολη. Πολλά παιδιά και έφηβοι έχουν συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, που περιλαμβάνουν τον αυτοέλεγχο, την εκμάθηση της επικοινωνίας με τους συνομηλίκους, τον αποχωρισμό από τους γονείς κτλ. Η εφηβεία είναι μια εποχή αναταραχών, σωματικών και συναισθηματικών αλλαγών. Περιλαμβάνει την αναζήτηση της προσωπικής ταυτότητας και την ανάπτυξη της σεξουαλικότητας, που καθιστούν συχνά τη μετάβαση του εξαρτώμενου παιδιού σε νεαρό ενήλικα τραυματική και δύσκολη.
Για Ορισμένα παιδιά και εφήβους οι φυσιολογικές αυτές αναπτυξιακές προσπάθειες καταστέλλονται από μια ψυχική νόσο. Μερικές από τις ασθένειες που μπορεί να παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ή της εφηβείας είναι η κατάθλιψη, οι διαταραχές άγχους και διατροφής καθώς και η κατάχρηση ουσιών. Η κατάθλιψη και συγκεκριμένα οι διαταραχές άγχους είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες στα παιδιά και στους εφήβους, Πιο σπάνια κατά τα εφηβικά χρόνια μπορεί να εμφανιστούν η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια. Εκτός απ’ αυτές τις ψυχικές καταστάσεις κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία γίνεται η διάγνωση και άλλων διαταραχών σχετικά με τη μάθηση και την ανάπτυξη
Οταν τα παιδιά και οι έφηβοι πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο που παραμένει χωρίς θεραπευτική αγωγή, οι οικογενειακές σχέσεις τους φθίνουν, η κοινωνική τους ανάπτυξη επηρεάζεται αρνητικά, αντεπεξέρχονται με δυσκολία στο σχολείο, κάνουν χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών και μπορεί να διακατέχονται από τάσεις για αυτοκτονία. Η αυτοκτονία αποτελεί την τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου στα άτομα ηλικίας 15 με 24 ετών καθώς και την έκτη κατά σειρά θανατηφόρα αιτία στα παιδιά μεταξύ 5 και 15 ετών. Τα ποσοστά αυτά έχουν τριπλασιαστεί από το 1960.
Η άμεση αναγνώριση και θεραπεία των ψυχικών διαταραχών στα παιδιά και στους εφήβους μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της νόσου καθώς και τον κίνδυνο επιπλοκών. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι επιστήμονες υγειονομικής περίθαλψης έχουν καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα, να προσδιορίζουν και να αντιμετωπίσουν την ψυχική ασθένεια στα παιδιά και στους εφήβους.
Λόγω του αυξανόμενου ποσοστού κατάθλιψης στα παιδιά και στους εφήβους γίνονται περισσότερες προσπάθειες για την αναγνώριση και τη θεραπεία της κατάθλιψης στην ηλικιακή αυτή ομάδα. Ερευνες έδειξαν ότι η έγκαιρη θεραπεία της ήπιας και της μέτριας μορφής κατάθλιψης βοηθάει στην πρόληψη της σοβαρής κατάθλιψης και άλλων σχετικών ασθενειών, όπως είναι η κατάχρηση ουσιών και οι διατροφικές διαταραχές. Στα παιδιά και στους εφήβους που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ψυχικών νόσων λόγω οικογενειακού ιστορικού η βραχυπρόθεσμη εκπαιδευτική οικογενειακή θεραπεία φαίνεται να βοηθάει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης πρώτου επεισόδιου της ασθένειας..
