Στο Μυστήριο του Ευχελαίου, ο ιερέας αλείφει τους πιστούς και δη τους ασθενείς με αγιασμένο λάδι προ ίαση όχι μόνο του σώματος αλλά και των ψυχικών ασθενειών.
Η συνήθεια αυτή φθάνει στον χριστιανισμό τόσο από την ιουδαϊκή θρησκεία όσο και από την αρχαιοελληνική, καθώς από αρχαιοτάτων χρόνων ο κόσμος απέδιδε στο λάδι ιαματικές ιδιότητες. Οι Ισραηλίτες, άλειφαν με λάδι τα νεογέννητα, ενώ επίσης χρησιμοποιείτο στα γυμναστήρια, στα Ασκληπιεία και στα λουτρά.
Ο καλός Σαμαρείτης στην παραβολή του Χριστού χρησιμοποίησε λάδι για να αλείψει τις πληγές του θύματος των ληστών.
Την πρώτη αναφορά στο Ευχέλαιο τη βρίσκουμε σε επιστολή του Αποστόλου και Αδελφοθέου Ιακώβου στην οποία αναφέρονται τα εξής:«Ασθενεί τις υμίν; Παρακαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν ο Κύριος καν αμαρτίας ή πεποιηκώς αφεθήσεται αυτώ»
Με το ευχέλαιο επικαλούμαστε τη θεία χάρη να θεραπεύσει τον ασθενή. Μετάνοια και Ευχέλαιο είναι στενά συνδεδεμένα γιατί και τα δυο έχουν ως προορισμό να ξεριζώσει την αμαρτία.
Το μυστήριο το τελούν μόνο οι ιερείς. Κανονικά πρέπει να είναι επτά (λέγεται και μυστήριο των επτά ιερέων) αλλά σε απόλυτη ανάγκη μπορεί να το τελέσει και ένας. Το ευχέλαιο είναι καθιερωμένο να γίνεται σε όλες τις εκκλησίες της χώρας το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης, αλλά πραγματοποιείται και όταν υπάρχει ανάγκη για την σωματική ή ψυχική υγεία των πιστών. Για το λόγο αυτό, επειδή οι ασθενείς δύσκολα μεταφέρονται, έχει επικρατήσει η συνήθεια το μυστήριο αυτό να τελείται και στο σπίτι.
Στο τελετουργικό του Ευχελαίου παρατηρούμε ότι και οι επτά αποστολικές περικοπές και τα επτά Ευαγγέλια μιλούν για θαύματα και θεραπείες τις οποίες έκανε ο Χριστός ή για την εξουσία που έδωσε στους μαθητές τους να γιατρεύουν ασθένειες της ψυχής και του σώματος.
